Με… εντολή Σαμαρά, δάσκαλοι και καθηγητές καθίστανται υπεύθυνοι για τις «κακές» επιδόσεις των μαθητών

Με… εντολή Σαμαρά, δάσκαλοι και καθηγητές καθίστανται υπεύθυνοι για τις «κακές» επιδόσεις των μαθητών ωσάν να δίδασκαν σε γυάλα, ανεπηρέαστοι από κοινωνικούς παράγοντες. Εν ολίγοις, βρέθηκε ο τρόπος να… απαλλαγούν και από τους εκπαιδευτικούς.
Με άρθρο του στην «Καθημερινή της Κυριακής» (16/11/2014), με τίτλο «Η επόμενη μέρα: Μεταρρυθμιστικό άλμα στο αύριο» ο πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς ανακοινώνει, ανάμεσα σε άλλα, το επόμενο κύμα μεταρρυθμίσεων στην Παιδεία με τα παρακάτω λόγια: «Αναβάθμιση της δημόσιας Παιδείας, ώστε να κρίνεται το έργο των εκπαιδευτικών από τα αποτελέσματά τους, δηλαδή από τις επιδόσεις των μαθητών στο Γυμνάσιο και στο Λύκειο».

του Χ. Κάτσικα 

Είναι φανερό ότι ο πρωθυπουργός της χώρας δεν μασάει τα λόγια του, αποκαλύπτοντας μια από τις παραμέτρους του νέου Λυκείου και της Τράπεζας Θεμάτων. Αποκαλύπτει, δηλαδή, αυτό που εδώ και πολύ καιρό κρύβεται με επιμέλεια από τους επιτελείς του υπουργείου Παιδείας: ότι το νέο Λύκειο και η Τράπεζα Θεμάτων, εκτός από το ξεκαθάρισμα και τον εξοστρακισμό χιλιάδων μαθητών, είναι το όχημα για το ξεκαθάρισμα των σχολικών μονάδων και των εκπαιδευτικών! Η νέα μεταρρύθμιση στην εκπαίδευση θα χρεώσει τις επιδόσεις των μαθητών στους εκπαιδευτικούς!

«Αξιολόγηση»

Στο νέο πλαίσιο, οι εκπαιδευτικοί «χρεώνονται» την επιτυχία ή αποτυχία των μαθητών τους και η διοίκηση του σχολείου «χρεώνεται» -με τη σειρά της- την επιτυχία και την αποτυχία όλων. Δεν είναι, βέβαια, τυχαίο ότι από την επίσημη αξιολόγηση ουσιαστικά «αγνοούνται» ή καταγράφονται τυπικά οι αμέτρητοι κοινωνικοί και εκπαιδευτικοί παράγοντες που επηρεάζουν και συνδιαμορφώνουν την εκπαιδευτική διαδικασία και το εκπαιδευτικό έργο: κοινωνική προέλευση, οικογενειακή κατάσταση, συνθήκες διαβίωσης και κατοικίας, υλικοτεχνική υποδομή σχολείου, τύπος εξετάσεων, σχολικά βιβλία, εκπαιδευτικό κλίμα, παιδαγωγικές μέθοδοι, τα πάντα γίνονται καπνός. «Αγνοούνται» οι κοινωνικές και γεωγραφικές ανισότητες που διαμορφώνουν αντίξοες συνθήκες για την εκπαίδευση των μαθητών από τα ασθενέστερα οικονομικά και κοινωνικά στρώματα.

Σχολείο, όχι θερμοκήπιο

Δεν είναι, ωστόσο, λίγοι αυτοί που κατανοούν ή διαισθάνονται ότι το σχολείο δεν είναι «θερμοκήπιο», όπου τα παιδιά αναπτύσσονται ομαλά και απρόσκοπτα με καλό πότισμα και συστηματική φροντίδα! Πολύχρονες και πολυάριθμες έρευνες στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, αλλά και οι επίσημες κρατικές στατιστικές έχουν τεκμηριώσει με αδιάσειστα στοιχεία ότι στο «πατρόν» της σχολικής επιτυχίας/ αποτυχίας παρεμβαίνουν μια σειρά εξωσχολικοί και εσωσχολικοί παράγοντες που δραστηριοποιούνται στο έδαφος των κοινωνικών ανισοτήτων.

Η τολμηρή πρόταση του Θαλή, σύμφωνα με τον πανεπιστημιακό Μπάμπη Νούτσο, δεν μπορεί να χρησιμεύσει για την κοινωνική μέτρηση της σχολικής πυραμίδας όσο οι σκιές της σχολικής στατιστικής δεν φωτίζονται και με τη θεμελιώδη μεταβλητή της κοινωνικο-επαγγελματικής προέλευσης των μαθητών.

*Αγνοούν το υπουργείο και οι «ειδικοί μας» ότι σε κάθε γεωγραφική περιοχή υπάρχει κοινωνική, οικονομική, μορφωτική, δηλαδή ταξική διαφοροποίηση;

*Αγνοούν ότι υπάρχουν σχολεία σε κάθε πόλη, ακόμη και στη μικροκλίμακα μιας περιοχής, που παραδοσιακά «στρατολογούν» και «στρατολογούνται» από παιδιά εύπορων και μορφωμένων οικογενειών;

Αποδιοπομπαίοι τράγοι

Είναι προφανές ότι ο πρωθυπουργός της χώρας γνωρίζει πολύ καλά τις κοινωνικές παραμέτρους της σχολικής επίδοσης. Η στόχευση είναι αλλού και «φωτογραφίζει» κατευθείαν τον εκπαιδευτικό. Ο Αντ. Σαμαράς θεωρεί κατάλληλο τον χρόνο να προβάλει συστηματικά μια, έτσι κι αλλιώς, διαδεδομένη αντίληψη, σύμφωνα με την οποία για ό,τι «καλό» ή «κακό» γίνεται στα σχολεία την ευθύνη έχει ο εκπαιδευτικός.

Μια τέτοια αντίληψη, όπως γίνεται φανερό, εναποθέτει μεγάλο φορτίο ευθύνης στους ώμους του δασκάλου και συνήθως, όταν τίθεται θέμα σχολικής αποτυχίας ή εκπαιδευτικής κρίσης, ο δάσκαλος είναι ο «αποδιοπομπαίος τράγος». Με αυτό τον τρόπο, γίνεται ευκολότερη υπόθεση η επιβολή αυταρχικών μέτρων αξιολόγησης, εντατικοποίησης και διοικητικού ελέγχου.

Δεν αμφισβητούμε, βεβαίως, σε καμιά περίπτωση ότι η παρέμβαση του εκπαιδευτικού μπορεί να έχει θετικές ή αρνητικές συνέπειες, που μερικές φορές μάλιστα ξεπερνούν την παιδική και εφηβική ηλικία του μαθητικού πληθυσμού και προεκτείνονται σε ολόκληρη τη ζωή του. Ομως, τα «συμβαλλόμενα υποκείμενα» της σχολικής επίδοσης δεν εξαντλούνται σε καμιά περίπτωση στη «θέληση» του μαθητή ή στο «ταλέντο» και την «αποδοτικότητα» του δασκάλου. Το «μαύρο κουτί» της αίθουσας διδασκαλίας περιλαμβάνει, όπως υπαινιχθήκαμε παραπάνω, αρκετούς «καταλύτες».